De meest ondergewaardeerde persoon in de voetballerij is de scheidsrechter. Om het eigen falen te camoufleren wordt de neutrale man door voetballers en trainers dikwijls als schuldige aangewezen voor een teleurstellend resultaat. Foutloos is de man met de fluit vrijwel nooit, maar dat geldt ook voor de 22 spelers die op het veld staan. Gelukkig realiseren we ons dit in Friesland en vinden excessen zoals elders in Nederland hier zelden plaats. Door de jaren heen bracht onze provincie heel wat formidabele arbiters voort. Auke van der Horn hoort daar zeker bij.
Auke van der Horn (1944) is decennialang een instituut in voetballend Friesland. Als leidsman is hij bij clubs een graag geziene gast. Ook als bondofficial staan deuren van bestuurskamers voor hem wagenwijd open. Van der Horn is een voetbaldier. Een man die zich op velerlei vlakken inzet voor de sport. Als scheidsrechter, official en vrijwilliger, maar daarvoor heeft hij best een verdienstelijke carrière als voetballer. Negen jaar is hij als hij de kicksen voor het eerst in officieel verband aantrekt. Illegaal, in 1953 mag je pas op tienjarige leeftijd beginnen met voetballen. Van der Horn wordt lid van Blauw Wit’34. Jaren later herinnert hij zich nog goed hoe hij, al lopende van woonplaats Huizum naar Lekkum met de voetbalschoenen aan de veters vastgebonden om de nek verheugde op de zaterdagse voetbalwedstrijden. Van der Horn is rap en pikt op regelmatige basis zijn doelpuntjes mee. Als rechterspits belandt hij al voor zijn twintigste levensjaar in het eerste elftal van zijn club. Blauw Wit speelt in de tweede klasse, dan het hoogst haalbare niveau. In 1966 wordt Van der Horn – samen met provinciegenoten Sjerp Blom (Workum), Sipke Plat (ONS Sneek), Siebe Veenstra (VVT) en Wiep Fabriek (Heerenveense Boys) – zelfs nog geselecteerd voor het noord-Nederlands zaterdagteam.
In 1969 verlaat Van der Horn de Blauw Witters. Hij verkast naar ’s-Gravenzandse SV. Nee, geld is er niet gemoeid met de transfer. Niet direct althans. Van der Horn gaat werken bij de gemeente ’s-Gravenzande, vandaar de overgang. Ook bij zijn nieuwe club speelt de Fries op het hoogste niveau. Het avontuur in Zuid-Holland duurt twee jaar. In 1971 keert hij terug naar Friesland. De gemeente Achtkarspelen is zijn nieuwe werkgever, Buitenpost wordt zijn woonplaats. Van der Horn meldt zich weer aan bij Blauw Wit, maar het gereis tussen Buitenpost en Leeuwarden staat hem snel tegen. Op 28-jarige leeftijd maakt hij een opmerkelijk besluit: hij stopt met voetballen en begint aan een carrière als scheidsrechter. Zijn ervaringen als voetballer zouden hem wel eens goed van pas kunnen komen bij het scheidsrechtersvak, zo is Van der Horn van mening.
Via de rangen der FVB werkt Van der Horn zich, gesteund door echtgenote Greetje, snel omhoog. Rond 1980 fluit hij al op het hoogste amateurniveau. Van wedstrijden in het profvoetbal komt het nooit tot zijn grote spijt. Van der Horn hanteert de fluit nooit op zondag. De KNVB respecteert dit principiële standpunt, maar diskwalificeert hem hierdoor wel voor het betaalde voetbal. Ondanks dat maakt Van der Horn als arbiter prachtige gebeurtenissen mee. Hij komt bij clubs als IJsselmeervogels, Quick Boys en ACV, de crème de la crème van het amateurvoetbal. Voor duizenden toeschouwers leidt hij duels om het Algeheel Zaterdagkampioenschap. In de jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw wordt hij meer dan eens aangesteld voor de oefenwedstrijden die Ajax en FC Barcelona op Nederlands grondgebied spelen. Met de fluit in de mond bivakkeert Van der Horn tussen spelers als Marco van Basten, Frank Rijkaard, Ronald Koeman, Hristo Stoitchkov en Romario.
Als Van der Horn Abraham ziet moet hij vanwege zijn leeftijd verplicht een stapje terug doen als scheidsrechter. Niet langer mag hij in de hoogste groep wedstrijden leiden. Van der Horn is het niet met de degradatie eens en verzet zich hier tegen. Bijna tien jaar later krijgt hij gelijk. Vanaf 2004 is Van der Horn weer terug te vinden in de top van het amateurvoetbal. Zes jaar daarna vindt hij het mooi geweest. De fluit gaat in de wilgen, maar de voetballerij is – gelukkig maar – nog lang niet af van Auke van der Horn. Naast scheidrechter is Van der Horn dan ook al jarenlang werkzaam als bondofficial. In 1993 wordt hij competitieleider zaterdagvoetbal in District Noord. Met vrijwel elke club in het noorden komt hij vanaf dat moment in contact. Zijn er huldigingen, Van der Horn offert zijn vrije tijd graag op om het feest een officieel tintje te geven. De KNVB schat zijn werkzaamheden op waarde en benoemt hem tot lid-van-verdienste.
Niet alleen voor de voetbalbond is Van der Horn een gewaardeerde kracht. Bij tal van andere verenigingen en commissies draagt hij tientallen jaren lang zijn steentje bij. Bij de PKN-kerk in Buitenpost bijvoorbeeld, waar hij tweemaal diaken is en deel uitmaakt van de Commissie van Beheer. Ook voor de Stichting Paardenport Buitenpost maakt hij zich sterk. En uiteraard voor de voetbalvereniging Buitenpost en de scheidsrechtersverenigingen (COVS o.a.) in het noorden. Boven alles blijft Van der Horn een echte voetbalman. In april 2018 volgt een groot hoogtepunt: Van der Horn wordt benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. De 75 gepasseerd blijft Van der Horn de gang naar het voetbalvelden maken. Hij verricht hand-en-spandiensten voor Harkemase Boys en is in weekenden dat de boys op vreemde bodem spelen in menig bestuurskamer in de regio te vinden. In tegenstelling tot sommige andere bondsofficials is Van der Horn nooit prominent aanwezig. Hij wenst geenszins als VIP behandeld te worden, is rustig en bescheiden en is in gezelschap liever figurant.
Iets meer dan drie weken geleden – op 24 november 2022 – blies Auke van der Horn na een ziekbed zijn laatste levensadem uit. Hij is 78 jaar geworden. De voetballerij kan niet zonder clubmensen, maar zonder scheidsrechters en bondofficials wordt het ook een lastig verhaal. Dankzij mensen als Auke van der Horn kunnen we wekelijks meerdere keren genieten van ons favoriete spelletje. Hij zal gemist worden op de noordelijke voetbalvelden.
Auke van der Horn in de jaren ’90 van de vorige eeuw op sportpark Nijlân te Leeuwarden.
Competitieleider Auke van der Horn in 1993.
Een trots moment: op 26 april 2018 wordt Auke van der Horn Ridder in de Orde van Oranje Nassau.