Op 28 mei 1992 wint derdeklasser Oeverzwaluwen de Noordelijke Districtsbeker. ,,Dit ferjitte wy ús hiele libben net wer”, jubelt voorzitter Enne de Vries na afloop van de gewonnen finale tegen het Asser Achilles 1894. Met die uitspraak slaat De Vries de spijker op zijn kop. Tot op de dag van vandaag geldt de Koudumer bekerwinst als een van de grootste stunts uit de Friese voetbalhistorie. Een stunt, mede en misschien wel vooral mogelijk gemaakt door keeper Mindert Veenstra. Vier keer moet Oeverzwaluwen een strafschoppenserie overleven om tot het grote succes te komen, vier keer ook stapt Mindert Veenstra als de gevierde man van het veld.
Dat is best opmerkelijk; wanneer Mindert Veenstra (1960) halverwege de zeventiger jaren de puberleeftijd heeft bereikt is het allerminst vanzelfsprekend dat hij de rest van zijn voetbalcarrière tussen de palen zal slijten. Als veldspeler vindt hij het net zo leuk, misschien zelfs leuker. Op 16-jarige leeftijd besluit hij het ballen vangen daarom te laten voor wat het is, tot het eerste elftal van Oeverzwaluwen met een keepersprobleem komt te zitten en Veenstra noodgedwongen weer onder de lat wordt geposteerd. Voor eventjes, dat is de insteek. Onafgebroken zal Veenstra hierna bijna twintig jaren met ziel en zaligheid het Koudumer doel verdedigen.
Een gespreid bedje is het bepaald niet waar Mindert Veenstra met zijn generatiegenoten in terechtkomt. Na de succesvolle jaren ‘60 is het Koudumer vlaggenschip een decennium later behoorlijk in verval geraakt. In het jubileumjaar 1979 moet er zelfs een beslissingswedstrijd gespeeld worden om degradatie naar de laagste klasse te voorkomen. Althans, dat is de bedoeling. Daags voor het geplande finaleduel tegen De Griffioen besluit een FVB-official die het kennelijk wat al te gezellig heeft op het drukbezochte jubileumfeest de zaal te mededelen dat Oeverzwaluwen als jubileumcadeau van de bond zich de beslissingswedstrijd kan besparen. Sneu voor De Griffioen, dat geen jubileumjaar heeft en derhalve zonder te spelen degradeert naar de kelderklasse.
De betere jaren die op komst zijn dienen zich direct na deze omstreden gebeurtenissen aan. In 1980 en 1981 wint Oeverzwaluwen de Freonskipsbeker. Met de toevoeging van talenten als Theun-Enne de Vries, Rein Smid en Johan Hoekema keert het Koudumer keurkorps na zes lange jaren in de onderbond in 1984 eindelijk terug naar het voetbalwalhalla van de Zuidwesthoek: de zaterdagse vierde klasse A. In deze klasse wemelt het van de derby’s. Elk duel wordt op het scherpst van de snede gespeeld. Toeschouwers, ze staan vaak in rijen dik langs het veld.
Het is ook in deze vierde klasse A dat verslaggevers van de kranten steeds vaker gewag beginnen te maken van de regelmatig uitblinkende doelman van Oeverzwaluwen. Er staat een persoonlijkheid daar in het Koudumer doel. Theun-Enne de Vries is weliswaar aanvoerder, heersend in het strafschopgebied en verbaal negentig minuten lang aanwezig is Mindert Veenstra de onbetwiste leider van de spelersgroep. Op trainingsavonden spatten de vonken ervan af. Wanneer de bloedfanatieke Mindert Veenstra bij het afronden niet serieus genoeg op de proef wordt gesteld dan zal de verantwoordelijke schutter dat weten. Tientallen meters ver wordt de bal weggeschopt als Veenstra een naar zijn mening te simpel schot klemvast pakt.
Zijn atletische bouw en volleybalachtergrond legt Mindert Veenstra bij het keepen geen windeieren. Tot in de perfectie is zijn timing, weinig keepers in de provincie kunnen bogen op een betere reflex. In 1987 wordt Veenstra gebeld door SC Heerenveen dat in hem een perfecte tweede man achter eerste keus Aldo Swager ziet. Veenstra bedankt, een besluit waar hij later spijt van heeft. Met zijn 27 jaren vindt hij zichzelf te oud. Daarnaast zijn er mooie jaren op komst bij Oeverzwaluwen, dat voelt hij. De talentenkraan in Koudum blijft maar open staan. Hans de Vries, Lolke Boerstra, Ype Haytema, het zijn stuk voor stuk knapen die al snel tot vaste waarde uit zullen groeien in het hoogste seniorenteam van Oeverzwaluwen. Die vierde klasse, dat is echt niet het plafond voor de talentvolle spelersgroep van trainer Bertus Nijholt, zo voorspellen velen.
Vanaf 1990 wordt de langverwachte opwaartse spiraal ingezet. Met negentien overwinningen, drie gelijke spelen en geen enkel verlies wordt met grote overmacht de titel van de vierde klasse behaald, op het veld van Buitenpost kroont Oeverzwaluwen zich een jaar later ook tot sterkste van de derde klasse A. In sneltreinvaart heeft de voetbaltak van de kleine omnivereniging zich tussen de beste zaterdagteams van het noorden geschaard, voortaan komen er tegenstanders als Flevo Boys, Blauw Wit’34 en Berkum op bezoek in De Sândobbe. Een leuk vooruitzicht, maar nog voor het avontuur in de tweede klasse gaat beginnen mag Mindert Veenstra met zijn ploegmakkers een poging wagen in het bekertoernooi. Na eerder afgerekend te hebben met Read Swart, Workum, Heerenveen AV – vierentwintig strafschoppen zijn er in het Oude Lenstra-stadion nodig om tot een beslissing te komen – CAB en ONS Sneek is Oeverzwaluwen doorgedrongen tot de kwartfinale. Is er in Koudum een bekerdroom? Eigenlijk niet. Een leuk extraatje is het, die bekerpotjes, meer niet.
Pas als het door zakenman Pier Sienema bij elkaar gescharrelde sterrenensemble van Broekster Boys wordt geklopt komt de bekerdroom tot leven. Oeverzwaluwen zit dan bij de laatste vier clubs. Na een 2-2 gelijkspel in reguliere speeltijd is het net als in Heerenveen de strafschoppenreeks die uitkomst biedt. Drie elfmetertrappen houdt Mindert Veenstra op het veld van de Damwâldster grootmacht buiten de palen. Hiermee loodst hij zijn ploeg naar de halve finale, waar met eersteklasser DIO Oosterwolde opnieuw een tegenstander van formaat wacht. Met kunst in vliegwerk haalt Oeverzwaluwen in de Stellingwerven de penaltyreeks. Hierin groeit Mindert Veenstra andermaal uit tot de grote man wanneer hij de inzetten van Johan Pol en Geert Herder stopt.
Er rest dan nog één horde op weg naar een unieke triomf: Achilles 1894. Storend is het hoe de voetballers van het door de sponsoring van schoenengigant Ziengs omhooggestuwde voetbalbolwerk zich uitlaten over Oeverzwaluwen. Zelfs de clubnaam van de tegenstander in de finale weten sommige Asser spelers zich niet te herinneren. Dat bezuurt ze als de bal op Hemelvaartsdag eenmaal rolt op sportpark De Peppel in Drachten. Oeverzwaluwen doet niet onder voor de hoofdklasser en houdt 120 minuten stand. Na de reguliere speeltijd is het 1-1, in de verlenging slagen beide finalisten erin om er nog een doelpunt bij te maken. Wederom mag Oeverzwaluwen het klusje vanaf de strafschopstip gaan klaren, voor een laatste keer wordt het hierbij bijgestaan door goalie Mindert Veenstra. Een gejuich van jewelste stijgt op als Veenstra de laatste strafschop van routinier Alex Visser pareert.
Een succes van het collectief, zo noemt Mindert Veenstra de bekerwinst als hij enkele maanden later in het Friesch Dagblad door Bert Kalteren wordt geïnterviewd. Ingetogen stelt hij zich op als het over zijn eigen prestaties gaat, een stuk minder bescheiden is hij als hij zijn verwachtingen uitspreekt over de kansen voor Oeverzwaluwen om te overleven op het op-één-na hoogste amateurniveau. Veenstra, anno 1992 tevens keeperstrainer bij de jeugd van Cambuur, ziet het op korte termijn best zitten in de tweede klasse. Terecht, zo blijkt. Twee seizoenen op rij nestelt Oeverzwaluwen zich in de subtop, waarbij de eerste jaargang wordt afgesloten met gemiddeld nog geen tegentreffer per wedstrijd. De degradatie die in 1995 volgt markeert het einde van Mindert Veenstra zijn loopbaan in Oeverzwaluwen, al zal hij als veldspeler daarna nog korte tijd terugkeren in de hoofdmacht. Niet eens onverdienstelijk, getuige het viertal doelpunten dat hij maakt.
Na 1998 verdwijnt de naam Mindert Veenstra voorgoed uit de selectie van Oeverzwaluwen 1, hij nadert dan reeds de veertig. Andere zaken hebben zijn prioriteit gekregen. Samen met echtgenote Teunie kan hij tussen 1993 en 2002 vier gezonde kinderen verwelkomen: de dochters Karoline, Tina en Mirte en zoon Corné. Veenstra is nauw betrokken bij het wel en wee van zijn kroost, tegelijkertijd maakt hij zich volop verdienstelijk voor het dorp: muziekvereniging Nij Libben en uiteraard de voetbaltak van Oeverzwaluwen hebben in Veenstra een gewaardeerd vrijwilliger. Tevreden ziet Veenstra dat de weggezakte Koudumer voetbaltrots na 2005 met een nieuwe lichting voetballers weer de weg omhoog inslaat. Treurig genoeg zal Veenstra het absolute hoogtepunt van deze lichting – bijna promotie naar de hoofdklasse in 2012 – niet meer meemaken.
In 2010 wordt bij Mindert Veenstra een hersentumor geconstateerd. In Nederland blijkt hij al vlot uitbehandeld. De hoop wordt dan gevestigd op een behandeling in het Belgische Leuven. Met dit traject is nogal wat geld gemoeid, geld dat niet wordt vergoed door een verzekeraar. Allerlei initiatieven worden in Koudum op poten gezet om de Veenstra’s te helpen. Kinderen gaan bij de deuren langs om flessen te verzamelen, ook ziet de Stichting “Freonen van Mindert” het levenslicht. Alles bij elkaar opgeteld wordt er zo’n 35.000 euro opgehaald. Veel meer dan verwacht, helaas zonder het zo gehoopte resultaat. Op 16 maart 2012 overlijdt Mindert Veenstra, slechts 51 jaar oud.
Ook al is het alweer dertien jaar geleden dat het leven van Mindert Veenstra aan een veel te vroeg einde kwam, zijn naam staat voor altijd gebeiteld in de Koudumer sporthistorie. De absolute held, te midden van al die andere helden die in 1992 een van de grootste huzarenstukjes ooit leverden in de historie van het Friese voetbal.
Dit artikel is tot stand gekomen met medewerking van de familie Veenstra. De bij dit artikel gebruikte foto’s zijn afkomstig uit het privé-archief van de familie Veenstra en uit het privé-archief van Hans de Vries.
Bronnen:
Jubileumboek Oeverzwaluwen, 2004
Het boek Killers (2013, Uitgeverij Louise)
Artikel ‘Het Wonder van Koudum’ (2023, Edward Jorna, FD)
Archief Leeuwarder Courant
Dolle vreugde op 28 mei 1992. Derdeklasser Oeverzwaluwen wint de Districtsbeker! Op de foto staan: Jan Werkman,, Andries van der Galiën, Mindert Veenstra, Jelle van der Veen, Lolke Boerstra, Luutzen de Vries, Ype Haytema, Theun Enne de Vries en Hans de Vries. Een betekenisvolle foto: net als aan het leven van Mindert Veenstra komt ook aan die van Andries van der Galiën een veel te vroeg einde als hij in 2009, daags nadat hij na een voetbalwedstrijd wordt getroffen door een hartstilstand overlijdt.
Op 6 april 1991 wordt Oeverzwaluwen dankzij een 4-0 zege op Delfstrahuizen kampioen van de vierde klasse A. Op de foto viert Mindert Veenstra in eenzaamheid het vierde doelpunt dat ploegmakker Jelle van der Veen kort tevoren aan de andere kant heeft gemaakt.
Mindert Veenstra, zijn manschappen opbeurend na een tegentreffer.
Dankzij de winst van de Districtsbeker mag Oeverzwaluwen zich op 13 juni 1992 in Den Bosch meten met de andere Districtsbekerwinnaars. De Koudumers zijn niet in staat tot een nieuwe stunt. Op de foto de Koudumer selectie op de heenreis.
Mindert Veenstra in discussie met de scheidsrechter.
Oeverzwaluwen in 1992, voor aanvang van het eerste jaar op het op-één-na-hoogste amateurniveau. Staand, van links naar rechts: Gerard Flapper, Pieter Wouda, Mindert Veenstra, Theunis J. de Vries, Lolke Boerstra, Ype Haytema, Wim van Dijk, Andries van der Galiën, Roelof Venema, Bertus Nijholt (hoofdtrainer) en Jelte de Vries. Gehurkt, van links naar rechts: Hans de Vries, Theun-Enne de Vries, Peter van Beenen, Jelle van der Veen, Johan Hoekema, Folkert Melchers, Rein Smid, Lútzen de Vries en Bote Haytema.