Op 22 april 1989 behaalt het eerste elftal van sportclub Amelandia het grootste succes uit de voetbalhistorie van de omnivereniging: als kampioen van de tweede klasse A van de FVB promoveren de oranjehemden linea recta van de kelderklasse naar het hoogste niveau van de onderbond. Tot op heden is deze titel de enige die het vlaggenschip van de Hollumers ooit in de standaardklassen behaalde. De meeste Friese voetballiefhebbers zullen na het zien van deze kampioensfoto meteen in de gaten hebben wie voor een groot deel verantwoordelijk was voor dit ongekende succes.
Jan Bruin – staand tweede van links op de foto – is bij aanvang van het seizoen 1988/1989 achttien jaar oud, maar op het veld is er van zijn jeugdige leeftijd weinig te merken. Nuchter, nauwelijks van de bal te krijgen, kopsterk, en ondanks zijn lange gestalte opvallend snel en wendbaar, is het op Hollum gauw zichtbaar dat Amelandia niet het plafond is voor Jan Bruin. Omdat er in de selectie meer knapen rondlopen die van wanten weten komt het topseizoen waar Amelandia aan het einde van de tachtiger jaren aan begint niet uit de lucht vallen. De Amelander formatie heeft de beschikking over een ijzersterke as: André-Douwe de Vries als solide keeper, Siebe Visser als voorstopper met daarvoor Theo IJnsen, Timo IJnsen en Sjouke Winia het scharnierpunt op het middenveld en voorin dus de aan de lopende band scorende Jan Bruin.
Slechts één nederlaag lijdt Amelandia in het kampioensjaar. In Oldeboorn gaat de eerste wedstrijd na de winterstop met 2-1 verloren. Onder zware druk komt de hoofdprijs hierdoor niet te staan, al krijgen de winstpartijen na de seizoensonderbreking wel iets moeizamer gestalte dan ervoor. Zeker in de uitwedstrijd tegen FFS komt het geluk van de kampioen om de hoek kijken. De thuisploeg is veel sterker, een spaarzame counter van de bezoekers – leunend op de ijzersterke defensie – is genoeg voor de zege. Cruciaal is de wedstrijd op 9 april 1989. Op die zondag staat voor Amelandia de uitwedstrijd tegen naaste concurrent GAVC op het programma. Het zal de wedstrijd worden van Jan Bruin, die geen doelpunt maakt, maar wel de ene na de andere assist aflevert. Ondersteund door een volle bus met supporters wint de eilandploeg met 1-4 op het oude GAVC-terrein aan de Nesserdyk.
Het is dan niet meer de vraag of, maar wanneer Amelandia de kampioensvlag kan hijsen. Nadat ook Sint Annaparochie in eigen huis wordt geklopt, heeft Amelandia nog een punt nodig. Dat kan behaald worden in de thuiswedstrijd tegen het laaggeplaatste AVV van Terschelling. Om van de kampioenswedstrijd een bijzondere te maken vraagt het Amelandia-bestuur aan de Terschellingers of zij bereid zijn om een dag eerder naar het buureiland te komen. Dat wil AVV en zo kan het dat het op zaterdagavond 22 april 1989 een drukte van belang is op het Hollumer voetbalveld. Amelandia laat er geen twijfel over bestaan wie de terechte kampioen is. Met 6-1 wordt er gewonnen, tot in de late uurtjes wordt het feest voortgezet. Voor Jan Bruin is het een van de laatste wedstrijden die hij voor het millennium voor Amelandia speelt. In de zomerstop maakt hij op amateurbasis de overstap naar Cambuur.
Het vertrek van topschutter Bruin laat zich gelden. Dat aanvoerder Theo IJnsen stopt helpt ook bepaald niet. Hoewel er vaak heel aardig wordt gevoetbald, laat de eerste overwinning voor Amelandia twee klassen hoger tot de negentiende speeldag op zich wachten. Dat er nog best lang zicht is op klassenbehoud, komt vooral omdat concurrenten Boyl en OSI’78 eveneens grootse moeite hebben de punten binnen te harken. Amelandia degradeert en zal in de jaren die volgen een treetje lager geen rol van betekenis spelen. In 1995 laat de club zich zelfs voor een jaartje terug zetten naar de reserveklasse. Wat in dit in sportief opzicht magere tijdpanne – naast de twee gewonnen Amelandbekers in 1990 en 1991 – als memorabel hoogtepunt geldt is dat de club in de zomermaanden meer dan eens BVO’s kan verwelkomen die op trainingskamp zijn. Nadat in 1984 Sparta – met spelers als Danny Blind en Louis van Gaal – sportpark De Slinger aandoet, is in 1990 Emmen te gast, komt in 1992 FC Zwolle op bezoek en wordt er tussen 1994 en 1996 drie zomers op rij tegen Cambuur gevoetbald.
Uiteraard komt dan ook Jan Bruin opdraven. Zijn verblijf in het betaalde voetbal wordt namelijk een zeer succesvolle, al begint zijn avontuur bij Cambuur ongelukkig. Nauwelijks een halfjaar nadat hij Amelandia heeft verruild voor de Leeuwarder eerstedivisionist breekt Bruin als speler van Cambuur 2 zijn been in een wedstrijd tegen de Emmen-reserves. Veertien maanden is Bruin uit de roulatie, bij zijn rentree in mei 1991 laat hij zien dat hij geenszins afgeschreven hoeft te worden. Uitgerekend tegen Emmen 2 maakt Bruin als invaller het winnende doelpunt. Een jaar later debuteert Bruin voor de hoofdmacht tegen Heracles, waarna hij in augustus 1992 in de Adelaarshorst tegen Go Ahead Eagles het eerste doelpunt van Cambuur in de Eredivisie scoort. De rest is geschiedenis. Via Cambuur, FC Zwolle, FC Volendam, opnieuw Cambuur en Stormvogels Telstar voetbalt Bruin zich tot exact vierhonderd wedstrijden in het profmilieu. Met zijn nuchtere, toegankelijke karakter en zijn karakteristieke loopje dat volgt na ieder doelpunt ontpopt de Amelander zich bij elke club waar hij speelt tot publiekslieveling.
Voor Amelandia is er minder roem weggelegd. Behoudens een periodetitel in 1999 zal Amelandia 1 geen officiële prijzen meer pakken. In 2008 wordt opnieuw de afdaling naar de reserveklasse ingezet. Gezien het spelersmateriaal lijkt een structurele terugkeer naar de standaardklasse, net als in 1995, op dat moment onwaarschijnlijk, al gloort er in 2010 enige hoop. Jan Bruin besluit dan samen met zijn kameraden en oud-profs René van Rijswijk en Lody Roembiak zich bij de eerste selectie van de Amelanders te voegen. Wel met de kanttekening dat het trio enkel in wedstrijden aan vaste wal in actie komt. Dit heeft tot gevolg dat het nogal wat uitmaakt of je thuis of uit tegen Amelandia speelt. In eigen huis lijdt de eilandploeg de ene na de andere monsternederlaag, op vreemde bodem wordt – met Bruin, Van Rijswijk en Roembiak in de gelederen – nog wel eens een succesje geboekt. Het is een prachtige PR-stunt, maar voor Amelandia zal het niet de oplossing zijn.
Anno 2025 komt het hoogste en enige seniorenteam van de omnivereniging – inmiddels overgestapt naar het zaterdagvoetbal – alweer dertien jaar uit in de reserveklasse. Daarin is het dit seizoen nog ongeslagen, wellicht mede omdat er dankzij tegenstanders die afbellen slechts vijf wedstrijden werden afgewerkt. Met acht jeugdteams heeft het er wat jeugdvoetbal betreft wel eens minder voor gestaan aan de westkant van Ameland, toch blijft de situatie kwetsbaar. Tal van leden bivakkeren door de week aan vaste wal en met elfhonderd inwoners is de spoeling op Hollum niet zo heel dik. Een kampioenschap in de standaardklasse, net als zesendertig jaar geleden, is momenteel mijlenver weg, maar wie weet wat het huidige seizoen tussen de reserves nog brengt!
Op deze foto de kampioenen van 1989, staand van links naar rechts: Wybo Lublink, Jan Bruin, Sjouke Winia, Theo IJnsen (aanvoerder), Karel de Boer, Pieter Lublink, Simon IJnsen, Gribbert Bakker, Jan Wijnberg en Theo IJnsen (trainer). Zittend van links naar rechts: Gijsbert Smit, Klaas-Douwe IJnsen, Siebe Visser, Timo IJnsen, André-Douwe de Vries, Wim Engels, Hans Been.
Foto: met speciale dank aan André-Douwe de Vries