De in Koudum geboren en getogen Wieger Haitsma (1947) had iets meer dan een halve eeuw geleden de kans om het betaalde voetbal in te gaan. Het aanbod dat FC Groningen hem deed sloeg hij af. Achteraf bekeken een te haastig gemaakt besluit. De prachtige carrière van Haitsma had er nauwelijks onder te lijden. Honderden keren viel zijn naam in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw in de kranten te lezen. Tussen de doelpuntenmakers vooral. Wieger Haitsma was een topschutter, een echte! Bij Drachtster Boys, maar bovenal bij het Koudumer Oeverzwaluwen, de club die hem nog steeds bijzonder na aan het hart ligt.
Sportpark De Sândobbe, daar begint het in 1959 allemaal voor Wieger Haitsma. Met stalen neuzen in de kicksen zet Haitsma in die idyllisch gelegen zandafgraving de eerste schreden op het voetbalveld. Voetballen doet Haitsma dan al jaren op de vele grasveldjes die Koudum rijk is. In clubverband spelen is niet eerder mogelijk dan op 12-jarige leeftijd. Haitsma komt terecht in een talentvolle groep voetballertjes die in de jeugd knappe resultaten neerzet. Die successen zijn mede aan Haitsma toe te schrijven. Het scoren gaat hem al van jongs af aan gemakkelijk af. Het vlaggenschip van Oeverzwaluwen dobbert in die tijd anoniem rond in de afdeling. Als de lichting van Haitsma en zijn teammakkers de stap naar de senioren maakt verandert dat gauw.
In 1963 breekt de eerste glorietijd van Oeverzwaluwen aan. Vanaf dat moment is er voor tegenstanders niets te halen in Koudum. Menig bezoekend team krijgt er ongenadig van langs in de afgraving. Woudsend bijvoorbeeld wordt in november 1964 met 13-0 afgeslacht. Een jaar later en een treetje hoger blazen ook clubs als Bolswardia, DWP, BCV en IJVC met grote cijfers de aftocht uit Koudum. Het succes van Oeverzwaluwen is volgens velen te danken aan de weergaloze as die het elftal bezit. Die as bestaat uit verdediger Bouke Smid, heerser van de achterhoede, de technisch begaafde middenvelder Ronny Bruno en goalgetter Wieger Haitsma. Te veel eer, stelt Haitsma. ,,Ik voelde me er wel eens ongemakkelijk bij dat altijd weer dezelfde namen in de kranten stonden. Zonder de vechters van de ploeg was het niets geworden. Omdat anderen zich een slag in de rondte werkten kregen wij de ruimte om ons ding te doen.” Zowel in 1965 als 1966 kan de kampioensvlag in top. Oeverzwaluwen belandt op het op één na hoogste amateurniveau. Daar gedijt het uitstekend. In 1968 staan de Koudumers tot de winterstop zelfs bovenaan. Door een korte inzinking vlak na de seizoensonderbreking wordt de hoogste klasse op een fractie na gemist.
Het talent van Wieger Haitsma is dan al wijd en zijd bekend. Eerst wordt hij geselecteerd voor de Friese selectie, spoedig volgen uitnodigingen voor het Noordelijk Zaterdagteam en de Noordelijke Amateurselectie. ,,Ik vond het een eer om voor die selecties uitgenodigd te worden”, zegt Haitsma. ,,Je kwam op plaatsen waar je nooit eerder was geweest. We hebben zelfs nog in Bremen gespeeld tegen een Duits selectieteam. Leuke reizen. De publieke belangstelling hield niet over bij dat soort wedstrijden. Wat dat betreft was het qua beleving bij Oeverzwaluwen leuker. Als we tegen QVC of Workum speelden stonden er ver boven de 1000 toeschouwers hier in de kuil. Ik weet nog goed dat we tijdens het bekertoernooi van 1968 het grote VVT uit Twijzelerheide in ‘De Dobbe’ versloegen. VVT was toen de beste Friese zaterdagclub. Een enorme stunt dus.”
In 1970 laat Wieger Haitsma de ‘Koudumer Kuip’ voorlopig achter zich. Hij verhuist naar Drachten, waar hij dan al een aantal jaren werkzaam is bij Philips. Het gereis heen en weer is geen doen. Haitsma vraagt overschrijving aan naar Drachtster Boys. Vandaag de dag een van de grootste clubs van onze provincie, iets meer dan een halve eeuw geleden een bescheiden derdeklasser. Op het Drachtster Bos gaat Haitsma meer vanuit de nummer 10-rol opereren. Hij moet de spitsen in stelling brengen. Dat gaat hem prima af, met als klapstuk de jaargang 1972/1973. Drachtster Boys wordt dat seizoen kampioen, mede door de 25 doelpunten die spits Bert de Wolf scoort. Dikwijls op aangeven van Wieger Haitsma, die zelf ook 15 maal de roos treft.
Door zijn goede spel speelt Wieger Haitsma zich in de kijker van het betaalde voetbal. FC Groningen is concreet en stuurt een uitnodiging voor een testwedstrijd. Haitsma presteert naar behoren en krijgt een contract aangeboden. De Fries bedankt. Achteraf een besluit dat wellicht iets te snel wordt gemaakt, zegt Haitsma peinzend: ,,Groningen bood een amateurcontract aan. In mijn ogen kon ik dan net zo goed bij Drachtster Boys blijven. Daar was ik al amateur. Wat niet meehielp was dat me werd verteld dat Groningen al 5 middenvelders onder contract had staan. Spijt is een groot woord. Misschien had ik het een jaartje moeten proberen. Ik zat in mijn eentje aan tafel met de mensen van Groningen. Het was beter geweest als iemand erbij had gezeten om mijn belangen te behartigen. Wat voor verstand had ik als gewone dorpsjongen nu van contractbesprekingen? Wroeging heb ik niet over hoe het is gelopen. Grote ambities had ik niet. Zowel in Drachten als in Koudum had ik het best.”
Wieger Haitsma blijft bij Drachtster Boys, waar hij na de promotie van 1973 opnieuw een succesvol seizoen beleeft. Promovendus Drachtster Boys mist op een haar na promotie naar het amateurvoetbalwalhalla. ,,Dat was een dompertje. Niet meer dan dat. Als je nagaat dat in de zomer voor het seizoen teamgenoot Jan Postma verongelukte dan is die gemiste promotie te relativeren. Postma was slechts 25. Ik wordt er nog raar van als ik er aan denk. Ik lag op het Ronostrand toen ik van een teamgenoot kreeg te horen over het ongeluk. Als je zoiets meemaakt dan kun je jezelf niet heel druk maken om een verliespartij”, stelt Haitsma terecht.
In 1975 kondigt Wieger Haitsma zijn vertrek aan bij Drachtster Boys. In Koudum sijpelt het nieuws snel door. Binnen de kortste keren wordt Haitsma gevraagd om terug te komen op het oude nest. Aangezien Haitsma in Drachten blijft wonen is de reisafstand een struikelblok. Daar wordt een oplossing voor gevonden. Haitsma mag de dinsdagtraining laten schieten. Dergelijke privileges kunnen in een selectie stof doen opwaaien. In Koudum pikt men het. Begrijpelijk. In zijn eerste seizoen terug op de Sândobbe scoort Haitsma 23 van de 33 door Oeverzwaluwen gescoorde doelpunten. Een jaar daarna staat hij wederom garant voor meer dan de helft van de seizoensproductie. Dat is tevens het laatste jaar dat Haitsma het blauwe shirt van de ‘Koudumer Sweltsjes’ zal dragen.
Wieger Haitsma wordt in 1977 door een collega aangeschoten met de vraag of het trainerschap bij ONF wat voor hem is. De afdelingsclub uit Boornbergum is naar een hoofdtrainer op zoek. Haitsma heeft geen papieren. Daar wordt geen probleem van gemaakt. De Koudumer goalgetter gaat de uitdaging aan, als speler-trainer. Deze constructie legt ONF geen windeieren. De al jarenlang in de krochten van het amateurvoetbal spelende zondagvereniging wordt met Haitsma aan het roer tweemaal op rij kampioen. Bij het afscheid van Haitsma in 1981 debuteren de Boornbergumer zondagvoetballers – dan inmiddels met plaatsgenoot ZVB gefuseerd tot het hedendaagse SC Boornbergum’80 – in de KNVB.
Oerterp is Haitsma zijn nieuwe club. Hij is net aan deze klus begonnen als voorzitter Boonstra meldt dat hij direct een gesprek wil. ,,De schrik sloeg me eerst om het hart”, zegt Haitsma lachend. De lading van het onderhoud blijkt mee te vallen. Op de club is vernomen dat andere clubs azen op de diensten van de in Drachten woonachtige oefenmeester. De Ureterpers breken het contract open met twee jaar. Na drie jaar Oerterp, waar Haitsma met zijn manschappen steevast in de top-3 eindigt, volgt een tweejarig verblijf bij Read Swart in De Knipe. In 1986 gaat Wieger Haitsma voor het eerst een zaterdagclub trainen. Met Haulerwijkse Boys viert hij in zijn debuutjaar het kampioenschap na een gewonnen beslissingswedstrijd tegen Eastermar. De laatste twee dienstverbanden vinden plaats in Boornbergum, deze keer bij de zaterdagtak, en Grijpskerk. In het Groningse houdt Haitsma de eer in zijn tweede seizoen aan zichzelf en stapt voortijdig op. Een spijtig einde van een tijd die door Haitsma als heel mooi wordt betiteld.
Wieger Haitsma zag in zijn voetbaltijd ontelbare voetbalvelden en maakte als speler en trainer vele honderden wedstrijden mee. Dit zou garant kunnen staan voor een tas vol met mooie anekdotes, maar van dikdoenerij is Wieger Haitsma wars. De door hem geboekte successen als voetballer schrijft hij grotendeels toe aan zijn teamgenoten. Bij de glorie die de door hem getrainde teams behaalden laat hij zijn eigen rol achterwege. Vooruit, één mooie herinnering dan: in zijn trainerstijd bij ONF loot hij voor de dan nog prestigieuze Smallingerland Cup een uitwedstrijd tegen Drachtster Boys, Haitsma’s oude vereniging. Met een verschil van vier klassen een gevalletje David tegen Goliath. ‘David’ ONF wint verrassend met 1-2. ,,Na afloop kwam de Drachtster Boys-trainer bij me en feliciteerde me met de verdiende overwinning. Die trainer was Foppe de Haan”, zegt Haitsma met een brede glimlach.
Rond 2005 gaat Wieger Haitsma nadat hij zijn hele werkzame leven voor Philips heeft gewerkt met pensioen. Hij woont dan na 33 jaar inmiddels weer in Koudum. Snel na de terugkeer in zijn geboortedorp maakt Haitsma zich met een stek in de Technische Commissie weer verdienstelijk voor ‘zijn’ Oeverzwaluwen. Anno 2023 is Haitsma al meer dan twee decennia samen met zijn partner Geesje. Uit een eerder huwelijk heeft Haitsma drie zoons: Eddie, Matthijs en Menno. De eerste jaren na zijn pensionering geniet Haitsma volop. De laatste jaren lukt dat vanwege gezondheidsproblemen minder. Daarover klagen doet Haitsma niet en dat is kenmerkend voor zijn karakter. Wie nagaat dat Haitsma de afgelopen jaren te maken kreeg met darmkanker, een hersenbloeding, een fikse longontsteking en stenose kan zelf de conclusie trekken dat het leven van de sympathieke Koudumer de voorbije jaren niet over rolletjes is gelopen. ,,Door mijn gezondheid is het beter om niet aan spanning geopenbaard te worden. Bij Oeverzwaluwen kom ik daardoor niet meer. Het wel en wee van de club gaat me zeer aan. Ik maak me wel eens te druk. Dat moet ik vermijden.’’ Dat valt nog niet mee. De achtertuin van Wieger en Geesje aan de Dominee Tinholtstraat grenst aan het hoofdveld van Oeverzwaluwen. ,,Als je in het voorjaar buiten zit hoor je wel of het de goede of de verkeerde kant uitgaat. Daarom zorgde ik op zaterdagmiddag als het eerste thuis speelde dat ik van huis was. Op TV kijk ik ook zelden een hele wedstrijd. Al heb ik de kampioenswedstrijd tegen Go Ahead Eagles wel van begin tot eind gezien.”
Het is duidelijk welke club Haitsma aanhangt. Al jarenlang is hij een fervent Feyenoord-supporter. Een virus dat hij op zijn zoons heeft overgedragen ,,Zij zijn nog fanatieker dan ik. Vroeger zijn we vaak in De Kuip geweest.” Met een glinstering in zijn ogen vertelt Haitsma over het legendarische Champions League-seizoen van de Rotterdammers in de jaargang 1999/2000, waarin Europees wordt overwinterd. ,,Alle thuisduels zijn we geweest. Prachtige wedstrijden nu ik er aan terugdenk. Het was een beproeving soms. Middernacht na twee uur thuis en ’s ochtends vroeg weer aan het werk”, lacht Haitsma. Naast het volgen van de voetballerij mag Haitsma graag op de fiets weg. Samen met Geesje fietst hij heel wat af. Ook maakt hij deel uit van het bekende Sneeker shantykoor Rolling Home. ,,Ik ben hier in Koudum begonnen bij het shantykoor. Sinds een jaar of 10 zit ik bij Rolling Home. We treden door het hele noorden op. We worden een dagje ouder, maar we genieten nog volop”, sluit de oud Oeverzwaluwen-topschutter enthousiast af.
Tussen 1964 en 1966 promoveert Oeverzwaluwen 1 tweemaal op rij. Op de foto de kampioensploeg van 1966, gefotografeerd in de idyllische zandafgraving van Koudum, waar soms geen grasspriet te bekennen viel. Staand, van links naar rechts: Douwe Smits, Sippie de Jong, Berend Otten, Fokke van der Meer, Bouke Smid, Durk Venema en Rinze Pietersma. Gehurkt van links naar rechts: Gert Kampman, Jaap Peterson, Heije Hoekema, Petrus van der Veer, Wieger Haitsma en Boate Haytema.
Wieger Haitsma in het shirt van Drachtster Boys aan het begin van de jaren ’70, verwikkeld in een fel duel met een speler van de tegenstander.
Een volgepakt sportpark ziet hoe schutter Wieger Haitsma een van zijn vele doelpunten in de touwen knikt.
Met Drachtster Boys wordt Wieger Haitsma in 1973 kampioen van de derde klasse B. Het op één na hoogste amateurniveau wordt zo behaald. Hier de kampioenen, staand van links naar rechts: Wiep Fabriek (trainer), Eki van der Harst, Jacob Hoekstra, Henk de Boer, Hille van der Veen, Meint Bosch, Mark van der Velde, Roelof Vochteloo, Dicky Westerhorf (grensrechter) en Ab Verwoerd (elftalleider). Gehurkt, van links naar rechts: Sjouke van der Werd (verzorger), Wieger Haitsma, George Rering, Jaap Visser, Jan Postma, Bert de Wolf, Cathrinus ten Hoor en Simon Leistra.
Een mooi succes, gevolgd door een groot drama. Twee maanden na deze foto verongelukte de op de onderste rij gefotografeerde Jan Postma op 25-jarige leeftijd.