‘Voetballoopbaan levensgenieter Peter Schat kende louter hoogtepunten’
Peter Schat (1951) was jarenlang een naam die op wekelijkse basis te lezen was in de sportkaternen van de noordelijke dagbladen. Als goalgetter van amateurgrootmacht Hubert Sneek was publieksspeler Schat in de Zuidwesthoek een gevierd man. Voor het profvoetbal kwam hij naar eigen zeggen net tekort. Dat hij uiteindelijk zelf de keuze maakte om amateur te blijven knaagt geenszins aan hem. Dieptepunten heeft hij niet gehad of zijn in de vergetelheid geraakt. Die hele voetbaltijd was één groot hoogtepunt, aldus Schat. Dergelijke uitspraken zijn tekenend voor de positief ingestelde topschutter van weleer. Als Peter Schat nu praat over het heden of het verleden, de glimlach is nooit ver weg.
Een gezegend mens, zo voelt Peter Schat zich anno 2023. Er zijn genoeg 71-jarigen die in fysiek opzicht in mindere staat verkeren. Schat doet er dan ook genoeg aan om fit te blijven. Een keer of vier per week staat hij op de padelbaan. Daarnaast gaat hij minstens tweemaal weeks naar de sportschool. Zijn tongval verraadt een andere afkomst dan Friesland. De wieg van Peter Schat stond in Groningen. In de Martinistad raakt Schat besmet met het voetbalvirus. Op straat vooral. ,,Juist daar leerde ik het voetballen”, begint Schat. ,,Dat is een groot verschil met tegenwoordig. Het pleintjesvoetbal zie je nauwelijks meer. Wij speelden putje-putje, wijk tegen wijk. Het ging er soms hard aan toe. Al met al heb ik aan het straatvoetbal een prima basis gehad.”
Als Peter Schat een jaar of tien oud is mag hij eindelijk voetballen in clubverband. Met meer dan 25 voetbalverenigingen is de keuze in de stad Groningen reuze. Het wordt GRC, een van de dichtstbijzijnde clubs voor het in de wijk Corpus den Hoorn woonachtige gezin Schat. De GVV-Royal-Combinatie staat bekend als een nette vereniging. Schat herinnert zich een voorval waarbij hem door de club wordt gesommeerd zijn haardos te kortwieken. Het maken van doelpunten is al op jonge leeftijd een van de specialiteiten van Peter Schat. Hij is nog junior als hij debuteert voor het eerste elftal van zijn club. Ook in het hoogste seniorenteam weet Schat het net eenvoudig te vinden. Met zijn scoringsdrift wekt hij interesse van menig hoger spelende vereniging.
In 1972 wordt Schat voor militaire dienst gestationeerd in Leeuwarden. Het duurt niet lang voor Cambuur op de stoep staat. Manager Rieks Spiegelaar met in zijn kielzog de dan nog tamelijk onbekende hoofdtrainer Leo Beenhakker zien in Schat een welkome versterking. Schat tekent een B-contract bij de Leeuwarder eerstedivisionist. Doorbreken doet hij niet in de Friese hoofdstad, mede door een blessure die hij oploopt tegen PSV-B. Een memorabel jaar was het zeker. ,,Een geweldige trainer, die Beenhakker”, zegt Schat over de man die later de absolute top zou halen als eindverantwoordelijke bij onder meer Ajax, Real Madrid en het Nederlands elftal. ,,We trainden altijd met bal. Niks geen eindeloze rondjes om het veld. Reken maar dat het zwaar was. Bij het afronden knalde ik wel eens bewust een bal de bosjes in. Dan kon ik bij het zoeken naar de bal even uitrusten”, lacht Schat.
Peter Schat voetbalt zijn wedstrijden vooral voor Cambuur-B, het tweede elftal. Samen met mannen als Boudy van der Heide en Freerk Peterson scoort hij er lustig op los. Het aantal optredens in de hoofdmacht blijft beperkt tot drie invalbeurten. Juist in de jaargang 1972/1973 staat er op eerste spits Johan Zuidema uit De Westereen met 25 treffers geen maat. Peter Schat mag blijven. Het B-contract dat hem wordt aangeboden slaat hij af. Schat gaat terug naar GRC. Dat is het plan althans. Nadat hij zijn oude club het jawoord heeft gegeven toont Sneek interesse. Het aanbod van de amateurtopper uit de Waterpoortstad is best aantrekkelijk. Naast het feit dat Sneek hoger speelt wordt Schat ook een woonruimte aangeboden. Peter Schat komt terug op zijn eerdere besluit en kiest alsnog voor Sneek. Het is een keuze die zijn leven zal veranderen.
De gebroeders Ate en Gerard “Knopje” van Dalen en Jurre Luurs, bloedfanatieke Sneek-supporters en eigenaren van Bar Dancing De Lichtboei, stellen een kamer beschikbaar boven de discotheek. Schat heeft prachtige herinneringen aan zijn tijd in de Sneker binnenstad: ,,Op een avond zat ik op de bank en hoorde op de benedenverdieping iemand zingen over de straten van Parijs. Ik naar beneden. Stond Ben Cramer op het podium. Al met al heb ik daar niet zo heel lang gewoond. Misschien maar goed ook”, knipoogt Schat. In diezelfde periode leert Peter Schat ook de vrouw kennen waar hij tot op de dag van vandaag zijn leven mee deelt. In het Sneker uitgaansleven treft hij Dorothé. In 1975 trouwt het stel. Rond die tijd vind Schat emplooi als postbesteller bij de PTT. Dit werk zal hij doen tot aan zijn (pre)pensioen in 2014.
Ook hier komt de voetbalvereniging Sneek weer om de hoek kijken. Schat begint al te lachen voor hij het verhaal vertelt. ,,Bauke Batstra was onze elftalleider. Een echte regelaar die altijd bezig was om de voetbalclub vooruit te helpen. Bauke was hoofdbesteller. Ik vertelde Bauke eens dat ik best bij hem op de PTT wilde werken. Bleek dat er net een vacature was geweest waarvan de sollicitatietermijn was verstreken. Vele tientallen geïnteresseerden hadden zich gemeld, maar ik kon alsnog wel een brief schrijven, zei Bauke. Tegen zijn superieuren heeft hij verteld dat mijn brief onder het stempelapparaat was blijven hangen. Wat denk je? Ik kreeg de baan!”
Schat is op zijn plaats in Sneek. Samen met Dorothé koopt hij spoedig na hun trouwen een huis. Zijn baan bij de PTT bevalt uitstekend en biedt sociale zekerheid. Fijn werk, mooie werktijden en plezierige collega’s, waarvan het merendeel niet geheel toevallig actief is in de voetballerij. Ook bij Sneek – dat vanwege een sponsorovereenkomst in 1974 wordt omgedoopt tot Hubert Sneek – heeft hij het naar zijn zin. Met zijn opvallende loopje, zijn kenmerkende schaarbeweging en zijn vele doelpunten ontpopt de rommelaar van het zuiverste water zich tot een local hero. Ondanks dat denkt hij in 1977 lang na over zijn toekomstplannen. In dat jaar hengelt FC Groningen nadrukkelijk naar zijn diensten.
De FC is op zoek naar een spits. Scout Piet Fransen heeft al vlot de bij Hubert Sneek bijna wekelijks scorende Peter Schat in het vizier. Een gesprek in Hotel Hanenburg volgt waarin Schat zijn voorwaarden op tafel legt. Die zijn niet mals. Groningen-voorzitter Renze de Vries kijkt bedenkelijk. De varkenshandelaar uit Roden hapt niet toe. Er volgt een korte impasse waarna het er toch op lijkt dat er een deal komt. Uiteindelijk is het Peter Schat zelf die de onderhandelingen afkapt. ,,De gok was mij te groot”, zegt Schat 46 jaar na dato. ,,Ik had het prima. Dat wilde ik niet te grabbel gooien voor een tweede avontuur in het betaalde voetbal. Bovendien was ik sfeergevoelig. Na afloop mocht ik graag nazitten. Als je minstens viermaal per week in je uppie heen en weer moet reizen tussen Sneek en Groningen dan is een biertje na een training of een wedstrijd er niet bij. Dan hadden we moeten verhuizen. Ik wilde dat mijn gezin niet aandoen. Ik heb er geen spijt van. Groningen ook niet denk ik. Ze kozen voor Peter Houtman en die heeft het daar geweldig gedaan.”
Welbeschouwd zat het niveau van Hubert Sneek al heel dicht tegen het profniveau aan. Tussen 1976 en 1980 eindigt de ploeg van de Lemmerweg onder trainers als Gerrit Abma en Arent Bekhof steeds in de top-5 van de hoofdklasse. Een hogere klassering bij de amateurs is nauwelijks mogelijk ,,Ik denk dat ik beter gedijde in het amateurvoetbal. Ik was geen jongen die alles wilde laten voor de voetballerij. Overigens hield ik er bij Sneek wel volop rekening mee. Op zaterdag rond middernacht thuiskomen was er voor mij niet bij. Veel medespelers stonden er ook zo in. De meeste jongens waar ik mee voetbalde hadden wel eens voor een BVO gespeeld. Het was fijn voetballen bij Hubert Sneek. Ik werd vaak geroemd als kopspecialist. Ik kreeg de bal soms ook op een presenteerblaadje. Aan mannen als Jan Hofstra en Bert Hollander had ik heel veel. Ook Jan Hospes, die van Rood Geel kwam wist me blindelings te vinden”, roemt Schat zijn medespelers.
Hoewel Hubert Sneek een geweldig elftal heeft worden er nooit prijzen in de wacht gesleept in de vorm van een kampioenschap of winst van het bekertoernooi. Als Peter Schat wordt gevraagd naar de absolute hoogtepunten uit zijn carrière noemt hij gebeurtenissen elders. Zo wordt hij in 1985 Europees kampioen met een selectie van PTT-medewerkers. In het iconische Coventry City-stadion Highfield Road rekenen de Nederlandse postwerkers af met de PTT-elftallen van Engeland, Ierland en Zwitserland, waar namen van opvallende gastspelers als Stuart Pearce en Paul McGrath op de selectielijst prijken. Een ander hoogtepunt vindt 7 jaar eerder plaats, in 1978. Peter Schat maakt dan al een aantal jaar deel uit van de Noordelijke Amateurselectie. Als voorwedstrijd van de bekerfinale Ajax-AZ mogen Schat en de zijnen het opnemen tegen de beste voetballers uit het District Zuid. Als de wedstrijd zijn einde nadert raakt het Olympisch Stadion met enkele tienduizenden toeschouwers steeds voller.
In 1986 neemt Peter Schat afscheid van de zondagtak van Hubert Sneek, spijtig genoeg met een degradatie. Hij bouwt af bij de zaterdagtak, die in recordtijd is opgeklommen tot de derde klasse en het daarin opneemt tegen clubs als Harkemase Boys en ONS. Zijn laatste kunstje in een standaardelftal levert Peter Schat in 1989 bij Waterpoort Boys. Van de slechte naam die de club van de woonbotenhaven en het woonwagenkamp in de jaren ’80 heeft wil Schat niets weten. ,,Man, wat een gezellige tijd was het daar bij WPB. Mijn oud-ploegmaat Harry Koenen was trainer. Zo raakte ik daar verzeild. Ook Jan Boom, die ik goed kende van Sneek zat bij de selectie. WPB voetbalde aan de Leeuwarderweg. Het niveau was nog niet heel hoog, maar ik kon toen al zien dat er talent genoeg rondliep. De mannen van Vermaning, de Dotinga’s, het heeft me later niet verbaasd dat ze met die lichting spelers zoveel successen hebben gevierd.”
Tegenwoordig komt Peter Schat zelden op een voetbalveld. Hij is eens gevraagd voor Walking Football, maar ziet de vertraagde vorm van de voetbalsport niet zitten. Op TV kijkt Schat nog wel veel, al is hij vooral geïnteresseerd in topvoetbal: ,,Champions League, Premier League, dat werk. De eerste divisie op vrijdagavond zal ik niet zien”, zegt Schat met een wegwerpgebaar. Bezigheden heeft hij voldoende. De ontdekking van de padelsport is een openbaring. Ook de muzikale uitjes met Bauke Algera vormen een zeer aangenaam tijdverdrijf. En de buitenlandse reizen uiteraard. Samen met Dorothé heeft Peter Schat al heel wat van de wereld gezien. Op een wereldkaart in de fraaie woning aan de Keizersmantel zijn alle bezochte landen met een speld gemarkeerd. Nagenoeg heel Europa is afgevinkt. Ook in landen als Venezuela, Mexico, Sri Lanka en Thailand is een speld gedrukt. ,,Alles was onvergetelijk, maar Zuid-Afrika is me het meest bijgebleven. Stond ik plotseling oog in oog met een paar neushoorns”, vertelt Schat lachend.
Twee kinderen krijgen Peter en Dorothé Schat. Een dochter Natasja en een zoon Dennis. Natasja is een talentvol turnster die al op jonge leeftijd regelmatig de kranten haalt met haar prestaties. Blessuregevoeligheid zorgt ervoor dat de turncarrière van Natasja korter duurt dan gehoopt. Dennis toont zijn kwaliteiten op het voetbalveld en speelt in de jeugd nog enige tijd voor SC Heerenveen. Een profcontract zit er niet in, waarna Dennis Schat nog bijna 15 jaar vele doelpunten zal maken voor Sneek 1.,,Dat was wel grappig”, zegt Schat senior. ,,Als supporter van Dennis kwam ik op veel terreinen waar ik zelf ook nog heb gevoetbald. WKE, Hoogeveen, De Treffers, noem maar op. Toen Dennis nog bij Heerenveen in de jeugd speelde heb ik wel eens meegemaakt dat na een mooie actie iedereen voor hem stond te klappen. Dat maakt je als vader wel even trots. Net als ik kwam Dennis een fractie tekort voor het betaalde voetbal. Maar hij heeft het wel fantastisch gedaan bij Sneek. Net als ik”, sluit Schat af met een brede glimlach.
Peter Schat wervelt op 10 februari 1980 over het veld tegen vv Haaksbergen. Met twee doelpunten zal hij weer een groot aandeel hebben in de 3-0 zege die Hubert Sneek die middag boekt.
Een echte publieksvoetballer, dat was Peter Schat volgens zichzelf. Doelpunten vierde hij graag met zijn aanhang. Hier weer zo’n moment, vlak nadat de op de achtergrond zichtbare bal tegen de doelnetten tot stilstand is gekomen.
Hubert Sneek in het seizoen 1982/1983, staand van links naar rechts: Arend Bekhof (trainer), Theo de Vries, Johan Rijpma, Arjen Velds, Peter Schat, Feiko Batstra, Gerrit Abma, Hans Bijlsma, Nico Kramer en Jan Hospes. Gehurkt: Piet Gemser, Ids Boot, Nico Altenburg, Jacob Aukema, Elt Hazelof, Fred Zijlstra, Rik Timmerarends en Bauke Batstra (elftalleider)
In 1985 wint Hubert Sneek het Martini-toernooi in Groningen. Onder toeziend oog van teamgenoten Sipke Bleeker, Elt Hazelof, Jan Hofstra, Ids Boot, Arjen Velds en elftalleider Bauke Batstra neemt Peter Schat de eerste prijs in ontvangst.